Vesico-ureterale reflux

Terugstroom van urine uit de blaas richting de nieren, noemt men reflux. Dit is nooit normaal. Doorgaans berust dit op een aangeboren aanlegfout van de verbinding tussen ureter en blaas. Soms kan reflux worden verklaard als gevolg van andere problemen, zoals urethrakleppen of ernstig afwijkend blaasgedrag met verhoogde drukken in de blaas. Reflux wordt vaker gezien bij kinderen die dubbel aangelegde nieren en urineleiders hebben.
In de meeste gevallen (afhankelijk van de ernst, leeftijd bij ontdekken ervan en geslacht) zal de reflux spontaan verdwijnen.

  • Diagnose
    Reflux wordt tegenwoordig vaak bij de prenatale echografie ontdekt. De klassieke presentatie na de geboorte begint met meerdere ernstige (koortsige) urineweginfecties. Er is een duidelijk verband tussen reflux, urineweginfecties en blaasdysfuncties. Daarom is het belangrijk om de relatieve bijdrage van deze elementen zo goed mogelijk te ontwarren, met het oog op een optimaal resultaat van de behandeling. In eerste instantie wordt een echografie van het urinestelsel verricht. De definitieve diagnose van reflux wordt echter gesteld met cystografie; er wordt een katheter in de blaas ingebracht die vervolgens met contraststof wordt gevuld. Zo wordt de graad van reflux (1 tot 5) bepaald, evenals de zijde (rechts, links of aan beide kanten). Eventuele urethrakleppen of andere afwijkingen worden dan soms ook per toeval ontdekt.

    De behandeling
    Doel van behandeling is blijvende nierschade met littekenvorming (en zijn risico’s op bloeddrukproblemen, zwangerschapscomplicaties en cardiovasculaire aandoeningen later) te vermijden, herhaalde urineweginfecties (met soms heel ernstig algemeen ziektebeeld en hospitalisatienood) tegen te gaan, en het blaasgedrag te corrigeren indien nodig. Afhankelijk van de ernst van de reflux, de leeftijd van het kind en de voorkeuren van ouders en kind zijn er verschillende behandelingsopties.
    Voor lichtere graden van reflux waarbij een reële kans op spontane resolutie bestaat, kan een kijkoperatie worden overwogen waarbij een gel onder en in de uitmonding van de ureter wordt gespoten om door de papel die zo ontstaat de reflux te doen verdwijnen. De gouden standaard als behandeling blijft een klassieke open chirurgische re-implantatie. Als alternatief kan bij geselecteerde patiënten ook worden gekozen voor verschillende soorten laparoscopische ingrepen (kijkoperaties), al of niet robot-geassisteerd. Voordeel hiervan is een comfortabeler postoperatief beloop; de chirurgische ingreep duurt echter langer en het resultaat is wat minder voorspelbaar is.

    Voorbereiding op de operatie
    Er wordt met antibiotica in preventieve dosis gestart om de kans op nieuwe infecties te verlagen. Ook wordt een nierscan (DMSA) een zestal maand na de laatste infectie gemaakt, om nierschade uit te sluiten. Een cystografie wordt dan meestal voorbehouden voor de kinderen die duidelijke afwijkingen hebben, of voor de kinderen die ondanks de antibiotica toch infecties blijven krijgen (doorbraakinfecties).

Sluit de enquête